Międzynarodowy Dzień Romów

Stowarzyszenie Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej im. Papuszy w Gorzowie Wlkp., Akademickie Centrum Badań Euroregionalnych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej przy współpracy z Urzędem Miasta i Miejskim Ośrodkiem Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim zorganizowały obchody Międzynarodowego Dnia Romów. Uroczystości, jak od wielu lat, odbyły się z udziałem i pod honorowym patronatem Wojewody Lubuskiego.

- Międzynarodowy Dzień Romów to wyjątkowe święto. Dziś możemy powiedzieć, że wzbogacaliśmy siebie nawzajem. Spuścizna kultury romskiej bardzo poszerzyła obraz kulturowy naszego regionu. Za to chcemy Romom podziękować - podkreślał wojewoda Władysław Dajczak podczas Obchodów Międzynarodowego Dnia Romów. - Stworzenie Instytutu Papuszy to jeden z naszych priorytetów - kontynuował wojewoda. - Państwo Dębiccy są wspaniałymi partnerami do współpracy w tym zakresie. Jestem przekonany, że wspólnie nadamy bieg temu projektowi. Jestem pewien, że powołanie Instytutu pozwoli zrealizować kolejne inicjatywy na rzecz kultury, nauki i edukacji związanej z mniejszościami.
Międzynarodowy Dzień Romów

Międzynarodowy Dzień Romów ustanowiono w 1990 roku. Podczas dzisiejszego spotkania uczestnikom zaprezentowano książkę ""Cyganie/Romowie w Polsce. Dawne i współczesne konteksty 1964 r."", a prof. Lech Mróz przybliżył stan i potrzeby badań nad tą kolorową społecznością.

Gorzowskie Stowarzyszenie jako pierwsze w Polsce przed laty zainaugurowało obchody Międzynarodowego. Święto zostało ustanowione w 1971 roku gdy w Orpington koło Londynu po raz pierwszy zebrała się grupa Cyganów i ich sympatyków, by swym działaniem zamanifestować obecność tej grupy etnicznej w społecznościach całego świata. Grupa zabiegała o polityczne, społeczne i kulturowe prawa dla własnych obywateli, a także o to by organizacje międzynarodowe i parlamenty poszczególnych krajów traktowały swoich mieszkańców, niegdysiejszych przybyszów z dalekich Indii - na równi z własnymi obywatelami. Utworzono wówczas Światową Radę Cyganów „Romani Union” i zatwierdzono hymn Romów. Przyjęto też barwy Romani Union. Cygańska flaga składa się z poziomych pasów: niebieskiego, symbolizującego niebo i zielonego, oznaczającego ziemię - pośrodku jest stylizowane czerwone koło od wozu, które kojarzyć ma się nie tylko z wędrówką Cyganów, ale także z kołem występującym na fladze i godle Indii, które symbolizuje wieczny ruch i słońce. Postanowiono też, że 8 kwietnia będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Romów.
Romowie w Gorzowie

Województwo lubuskie i Gorzów Wlkp. to miejsca szczególne dla Romów. Na przełomie maja i czerwca 1947 roku, na obrzeża podgorzowskich wtedy Wieprzyc, dotarł pierwszy powojenny tabor Cyganów polskich z terenu Kresów Wschodnich. Po dramatycznej, wojennej wędrówce do Gorzowa dotarły rodziny Wajsów, Krzyżanowskich, Korzeniowskich, Zielińskich, Jaworskich, Siwaków.

Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 na terenie województwa lubuskiego przynależność do mniejszości romskiej deklarują 502 osób, chociaż sami Romowie deklarują, że jest ich więcej.

Na terenie województwa działa prężnie kilka stowarzyszeń, które sprawiają, że kultura romska wrosła w krajobraz województwa i stała się jedną z jego wizytówek. Rodowe tradycje kontynuuje cygański kompozytor i poeta - Edward Dębicki, założyciel Cygańskiego Zespołu Pieśni i Tańca ""Terno"", obchodzący niedawno jubileusz 55-lecia działalności. To inicjator i dyrektor Międzynarodowych Spotkań Zespołów Cygańskich ""Romane Dyvesa"" (""Cygańskie Dni"") . Tematem zajmują się także regionaliści i miłośnicy kultury cygańskiej, skupieni w gorzowskim Stowarzyszeniu Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej im. Bronisławy Wajs Papuszy.

Tabor wołyńsko - gorzowski, to szczególna grupa Cyganów o silnych tradycjach kulturowych. Od pierwszych dni budziła duże zainteresowanie przede wszystkim aktywnością artystyczną. Stało się tak za przyczyną wybitnych twórców tej kultury: poetki Bronisławy Wajs Papuszy, którą odkrył w 1949 r. poeta, pisarz i cyganolog - Jerzy Ficowski w czasie wspólnych taborowych wędrówek z cygańskimi przyjaciółmi. Wśród artystów wymienić należy także gorzowskiego twórcy Edwarda Dębickiego, Randii, Masio Sylwestra Kwieka, Karola Siwaka i innych - sławnych sprzed lat piosenkarzy cygańskich, muzyków, a także tancerzy - kontynuatorów tradycji artystycznego taboru, spadkobierców taborowej orkiestry Wajsów, legendarnych harfiarzy.