Opieka okołoporodowa w Lubuskiem: jest lepiej

Zmniejszenie wskaźnika umieralności okołoporodowej płodów i noworodków na terenie województwa lubuskiego oraz poprawa opieki perinatologicznej i okołoporodowej stanowią główny cel programu realizowanego w Lubuskim Urzędzie Wojewódzkim.

Współczynnik umieralności okołoporodowej na terenie województwa lubuskiego w roku 2013 wyniósł 6,4‰ i uplasował województwo lubuskie na ostatnim miejscu w kraju. Dlatego też wojewoda Jerzy Ostrouch przykłada szczególną wagę do wdrożenia opracowanego Programu Poprawy Opieki Perinatalnej w Województwie Lubuskim 2014-2016. Nad jego realizacją czuwała prof. dr hab. n. med. Jana Skrzypczak, Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Położnictwa i Ginekologii

Według programu poprawa opieki perinatologicznej i okołoporodowej powinna objąć swym zakresem :
- opiekę przedkoncepcyjną (opieka nad kobietami, które planują ciążę),
- opiekę na kobietami w czasie ciąży (diagnostyka i leczenie),
- opiekę w trakcie porodu,
- opiekę poporodową (nad matką i dzieckiem).

Za powyższe działania odpowiedzialne są podmioty organizujące i uczestniczące w systemie opieki zdrowotnej na terenie województwa lubuskiego. Poprawa funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej w każdym z w/w zakresów, przyczyni się do poprawy wskaźników umieralności okołoporodowej noworodków dla województwa.

Opieka przedkoncepcyjna

Działania edukacyjne zmierzające do poprawy świadomości i stanu wiedzy kobiet na temat ciąży fizjologicznej i możliwych jej powikłań oraz opieki nad noworodkiem po porodzie. Dzięki temu możliwe będzie zmniejszenie odsetka porodów przedwczesnych oraz występowania zagrożeń związanych z wcześniactwem u noworodków. Oczekiwanymi efektami tego typu działań będą:

- poprawa stanu zdrowia kobiet przed zajściem w ciążę dzięki wczesnej diagnostyce schorzeń ginekologicznych
- planowane i świadome macierzyństwo
- zmniejszenie częstości występowania patologii ciąży u kobiet

Opieka nad kobietą w ciąży
Należy mobilizować kobiety do jak najwcześniejszego zgłaszania się w ciąży do poradni wykorzystując do tego celu środki masowego przekazu oraz wszystkie dostępne narzędzia administracyjne. Wczesna zgłaszalność ciężarnych pozwala na wykrycie większości patologii ciąży oraz umożliwia wdrożenie odpowiedniego postępowania leczniczego.

Należy zapewnić odpowiednią jakość opieki położniczej nad kobietą ciężarną poprzez zapewnienie prowadzenia ciąży przez lekarzy posiadających specjalizację w dziedzinie położnictwa i ginekologii wraz z położną oraz utworzenie przy Oddziałach Położniczo-Ginekologicznych o III i II poziomie referencyjności Poradni Konsultacyjnych.

Należy również zorganizować dwunastogodzinny dzień pracy, zatrudnić lekarzy specjalistów położnictwa i ginekologii, położne z co najmniej 2 letnim stażem pracy w oddziale położniczym oraz wyposażyć oddziały w wysokiej klasy sprzęt.

Opieka w podczas porodu

Należy utworzyć nowoczesne bloki porodowe zgodnie z wymogami współczesnego położnictwa. Konieczne jest zainstalowanie położniczego systemu ciągłego nadzoru kardiotokograficznego, co w znaczący sposób zwiększa bezpieczeństwo kobiet podczas porodu i wpływa na stan noworodków po urodzeniu.

Docelowo wszystkie bloki porodowe na terenie województwa lubuskiego powinny posiadać systemy ciągłego nadzoru zapisów kardiotokograficznych, systemy pozwalające na szybką ocenę równowagi kwasowo-zasadowej w krwi pępowinowej bezpośrednio na bloku porodowym oraz sale porodów rodzinnych.

W trybie pilnym należy zwiększyć dostępność do stanowisk intensywnej terapii noworodka przez stworzenie nowych miejsc na III poziomie referencyjnym (Zielona Góra), doposażyć już istniejące miejsca intensywnej terapii neonatologicznej zarówno na III jak i II poziomie referencyjnym w nowoczesny wysokospecjalistyczny sprzęt który pozwoli na poprawę jakość opieki neonatologicznej nad noworodkiem oraz zwiększyć liczbę specjalistów neonatologii poprze aktywny system motywacyjny, który pozwoli na zatrudnienie nowych specjalistów spoza naszego województwa i zachęci młodych lekarzy do specjalizowania się w tej deficytowej dziedzinie medycyny.

Opieka poporodowa

W celu poprawy jakości opieki medycznej w okresie poporodowym należy rozwijać rolę położnej środowiskowej odwiedzającej matkę z dzieckiem po porodzie oraz propagować i rozwijać ideę naturalnego karmienia piersią przez wszystkie jednostki sprawujące opiekę nad kobietą w okresie ciąży i połogu.

We wszystkich oddziałach położniczo-ginekologicznych i poradniach dla kobiet na terenie województwa należy wprowadzić i przestrzegać zasad standardu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.

Realizacja Programu

Sposobami realizacji Programu Poprawy Opieki Perinatalnej na terenie województwa lubuskiego są:
- opracowanie Programu Poprawy Opieki Perinatalnej, w realizację którego będą zaangażowane wszystkie odpowiedzialne za ochronę zdrowia jednostki samorządowe naszego województwa,
- przyjęcie Programu Poprawy Opieki Perinatalnej przez Sejmik Województwa Lubuskiego w formie uchwały co zapewni skuteczność jego realizacji,
- zapewnienie odpowiednich źródeł finansowania dla tego programu zarówno ze środków centralnych jak i przez samorząd województwa
- poszczególne jednostki samorządu terytorialnego,
- utworzenie systemu monitorowania programu opieki perinatalnej.

Pierwsze efekty po wdrożeniu programu opieki perinatalnej 2014 - 2016
W I półroczu zauważa się:
- korzystny wskaźnik objęcia opieką przedporodową kobiet ciężarnych (99,5%), do czego przyczyniło się między innymi wdrażanie standardu opieki okołoporodowej;
- obniżenie wskaźnika umieralności okołoporodowej z 6,3‰ w I pół.2013roku obniżył się do 4,8‰ w I półroczu 2014 roku;
- obniżenie wskaźnika zgonów noworodków do 6 doby życia z 2,7‰. w 2013 roku spadł do poziomu1,3 ‰ w I półroczu 2014 roku ogółu urodzeń.
W czasie spotkań z profesor Janą Skrzypczak za priorytetowe uznano konieczność uczestnictwa we wszystkich spotkaniach poświęconych analizie umieralności okołoporodowej, zgonów niemowląt wszystkich Ordynatorów oddziałów położniczo – ginekologicznych, noworodkowych.

Konieczność udziału w organizowanych przez Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz wysoko wyspecjalizowaną kadrę położników i ginekologów z Kliniki w Poznaniu szkoleniach dla kadry medycznej w tym, rezydentów, lekarzy położników i ginekologów oraz położnych (minimum 2 razy w roku).

Aby utrzymać korzystny w I półroczu 2014r. wskaźnik umieralności okołoporodowej należy w większym stopniu kłaść nacisk na profilaktykę przedporodową, którą powinni realizować lekarze ginekolodzy, położne w poradni „K” i położne środowiskowo – rodzinne poprzez:
- edukację mającą na celu uświadomienie kobiet, w jakich przypadkach zagrożenia ciąży powinny natychmiast zgłosić się do szpitala,
- promocję zdrowego stylu życia m.in. odżywianie, używki, w tym (narkotyki, papierosy), ruch na świeżym powietrzu – ( zapobieganie otyłości kobiet ciężarnych),
- uczestnictwo w Szkole Rodzenia lub udział w zajęciach „profilaktyki przedporodowej” realizowanej przez położne środowiskowo – rodzinne, od 21 tygodnia ciąży (1 raz w tygodniu), od
- 26 tygodnia ciąży do porodu (2 razy w tygodniu).
- przekazanie wiedzy kobiecie ciężarnej dotyczącej oceny dobrostanu swojego dziecka,

Nadal koniecznym jest utworzenie poradni patologii ciąży przy wszystkich oddziałach położniczo - ginekologicznych, a w szczególności przy oddziałach II i III poziomu referencyjnego osobno finansowanych przez LOW NFZ (możliwość konsultacji ze specjalistami w przypadku wątpliwości co do zagrożeń zdrowia i życia matki i dziecka w przebiegu ciąży).
-przestrzeganie przez poradnie specjalistyczne położniczo – ginekologiczne, położne POZ, oddziały położniczo – ginekologiczne i neonatologiczne zasad standardu opieki okołoporodowej.