Lubuskie i Brandenburgia o przyjaźni i współpracy

Lubusko-Brandenburska Debata Europejska zainaugurowała obchody tegorocznych Dni Województwa Lubuskiego. 27.06.2011 r. konferencję w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim otworzyła marszałek Elżbieta Polak, która mówiła m.in. o współpracy województwa lubuskiego z Brandenburgią i o 20-leciu podpisania traktatu o współpracy. Na spotkaniu obecny był Matthias Platzeck, Premier Kraju Związkowego Brandenburgia.


- Tydzień temu premier Donald Tusk powiedział, że 20 lat temu nastąpiło przełamanie fatum w stosunkach polsko-niemieckich. I tak rzeczywiście było. Mówię tu o efektach, bo to 170 podpisanych umów z partnerami. To współpraca nie tylko gmin, samorządów, ale także obywateli naszego pogranicza - powiedziała na wstępie marszałek Polak. Wspomniała o wspólnych projektach finansowanych z programów unijnych, jak Interreg III A czy Phare. - To nie tylko projekty miękkie, to także inwestycyjne - dodała. Marszałek Polak wspominała również o nadziejach, jakie Polska i region lubuski widzi w prezdencji w Unii Europejskiej. - To jest wielki prestiż i staramy się, aby wspólnie ten czas wykorzystać - powiedziała. Przypomniała również sytuacje, w czasie których Polska i Lubuskie mogło liczyć na pomoc Brandenburgii. To m.in. powódź w 2010 roku.

I właśnie o współpracy województwa lubuskiego z Krajem Związkowym Brandenburgia w zakresie działań zapobiegającym zagrożeniom środowiska, klęskom żywiołowym (m.in. działania przeciwpowodziowe) i innym nadzwyczajnym zagrożeniom mówił Wicewojewoda Lubuski Jan Świrepo. W swoim wystąpieniu mówił również o polskiej prezydencji w UE. - Nasz rząd wyznaczył cel, który wiąże się z rozwojem gospodarczym i wzmocnieniem naszej pozycji w UE. W tej prezydencji widzimy możliwości i w gospodarce, i w rolnictwie. Druga ważna sprawa to bezpieczna Europa pod względem ekonomicznym - powiedział. Podziękował premierowi Brandenburgii za pomoc, jaką land udzielił województwu podczas ubiegłorocznej powodzi.

Premier Matthias Platzeck przekonywał z kolei, że Polska przejmuje przywództwo w unii w bardzo trudnym okresie. - Ale możemy przez to przejść współpracując razem - dodał. Platzeck mówił też o zmianach jakie w obu krajach zaszły w ciągu minionych 20 lat. - Mamy szansę stać się jednym regionem, który wspólnie działa i wspólnie świętuje - powiedział. Jeśli chodzi o przyszłość polsko-brandenburską, to zdaniem premiera należy poprawić połączenia komunikacyjne i ... znajomość języka polskiego wśród Niemców.

Wystąpienie Gerlinde Stobrawa, Członka Komisji ds. Europejskich i Polityki Rozwoju w Landtagu Kraju Związkowego Brandenburgia dotyczyło współpracy polsko-niemieckiej w zakresie działań Komisji ds. Europejskich i Polityki Rozwoju w Landtagu Kraju Związkowego Brandenburgia, jak również współpracy Landtagu z Sejmikiem Województwa Lubuskiego.

20 lat temu (17.06.1991 r. w Bonn) doszło do podpisania Traktatu między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Obie strony zobowiązały się w nim „kształtować swoje stosunki w duchu dobrego sąsiedztwa i przyjaźni”. Miały dążyć do ścisłej pokojowej i partnerskiej współpracy we wszystkich dziedzinach, a także do stworzenia Europy, w której przestrzegane są prawa człowieka i podstawowe wolności, a granice utracą dzielący charakter, również w wyniku przezwyciężenia różnic gospodarczych i społecznych. Traktat podpisali: J. K. Bielecki i K. Skubiszewski oraz ze strony Republiki Federalnej Niemiec H. Kohl i H. D. Genscher.

Zobacz prezntację.

Współpraca zagraniczna Województwa Lubuskiego z Krajem Związkowym Brandenburgia.

W związku z przygranicznym położeniem województwa lubuskiego jego naturalnymi partnerami w zakresie współpracy polsko-niemieckiej są sąsiednie landy niemieckie, a w szczególności Kraj Związkowy Brandenburgia. Początki współpracy i podejmowanie pierwszych prób nawiązania kontaktów po obu stronach granicy sięgają lat dziewięćdziesiątych, kiedy funkcjonowały jeszcze dwa województwa: gorzowskie i zielonogórskie.

12 stycznia 2000 r. w Żaganiu podpisane zostało „Wspólne oświadczenie o współpracy pomiędzy Województwem Lubuskim a Krajem Związkowym Brandenburgia”. Była to pierwsza umowa międzynarodowa podpisana przez województwo lubuskie. Postanowiono, że współpraca będzie się rozwijać poprzez kontakty bezpośrednich partnerów przy wsparciu administracji publicznej i obejmie gospodarkę, naukę, kulturę, rozwój obszarów wiejskich, oświatę i opiekę socjalną.

Obecnie współpraca rozwija się we wszystkich obszarach działania, czego dowodem są liczne lubusko – brandenburskie projekty, realizowane nie tylko na szczeblu regionalnym, ale również lokalnym przez porozumienia bliźniacze miast, gmin i powiatów, kontakty szkół, instytucji publicznych i prywatnych. Jej modelowymi przykładami są następujące porozumienia:

*

umowy partnerskie pomiędzy miastami Zielona Góra i Cottbus, Kostrzyn nad Odrą i Küstrin-Kietz, Słubice i Frankfurt nad Odrą, Gubin i Guben, Łęknica i Bad Muskau. W okresie obowiązywania Traktatu zawarto łącznie 58 umów partnerskich miast lubuskich z niemieckimi,
*

miasta bliźniacze: Słubice-Frankfurt nad Odrą, Gubin-Guben, Kostrzyn nad Odrą- Küstrin-Kietz.
*

na płaszczyźnie współpracy między powiatami zawarto 16 umów partnerskich, zaś

w odniesieniu do współpracy między gminami zawarto 96 umów partnerskich.

Efektem współpracy dwustronnej są regularne konsultacje marszałka województwa lubuskiego z premierem Brandenburgii. Mają one na celu pogłębianie współpracy, podsumowanie dotychczasowych dokonań oraz inicjowanie nowych projektów. Na przełomie dziesięcioletniej współpracy w ramach polityki regionalnej podjęte zostały następujące inicjatywy:

*

Przystąpienie Polski do struktur Unii Europejskiej w 2004 r. i Strefy Schengen wpłynęło pozytywnie na dynamizację integracji na pograniczu polsko niemieckim i stworzyło nowe możliwości współpracy. Wspólnie zrealizowano transgraniczne projekty wsparcia przedsiębiorczości, stale rozwijana jest sieć transgranicznych połączeń drogowych i dróg rowerowych, stworzono transgraniczny system ochrony przeciwpożarowej i zapobiegania katastrofom. Działania te przyczyniają się do lepszego poznania sąsiada w rejonie przygranicznym i lepszej identyfikacji z rejonem.
*

Powołanie do życia Polsko-Niemieckiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej w 1991 r., której zadaniem jest wspieranie kontaktów między podmiotami na obszarach po obu stronach granicy polsko – niemieckiej oraz rozwiązywanie problemów w obszarze przygranicznym. Ostatnie posiedzenia Komitetów ds. Współpracy Międzyregionalnej i Przygranicznej odbyły się 15 i 16 kwietnia 2010 r. w Brukseli. Obrady skoncentrowane były wokół tematyki polityki spójności, partnerstwa miast i regionów oraz kształcenia zawodowego.
*

Jedną z kluczowych inicjatyw współpracy transgranicznej, w której województwo lubuskie aktywnie uczestniczy jest „Partnerstwo Odry”, zapoczątkowane w Berlinie w kwietniu 2006. Celem tej platformy porozumienia jest podejmowanie wszelkich działań służących budowaniu wspólnego obszaru transgranicznego, szukaniu nowych rozwiązań sprzyjających jego rozwojowi oraz jego uatrakcyjnieniu. Współpraca obejmuje następujące dziedziny: gospodarkę, infrastrukturę komunikacyjną i transportową oraz turystykę. Partnerami są cztery wschodnie kraje związkowe Niemiec: Saksonia, Brandenburgia, Meklemburgia – Pomorze Przednie i Berlin oraz ze strony polskiej cztery województwa: lubuskie, dolnośląskie, zachodniopomorskie i wielkopolskie.
*

Województwo lubuskie prowadzi intensywne działania w ramach Programu Europejskiej Współpracy Terytorialnej Polska (Województwo Lubuskie) – Kraj Związkowy Brandenburgia oraz Polska (Województwo Lubuskie, Dolnośląskie) – Wolny Kraj Związkowy Saksonia na lata 2007-2013. Uczestnictwo we współpracy transgranicznej jest szansą na przyspieszenie rozwoju społeczno-gospodarczego regionu oraz przyczynia się do większej integracji obszarów polsko-niemieckiego pogranicza. Alokacja przeznaczona na realizację projektów w ramach programu brandenburskiego wynosi prawie 120 mln euro z EFRR, a do chwili obecnej zatwierdzono do dofinansowania prawie 60 projektów na łączną kwotę prawie 89 mln euro. Natomiast w ramach programu saksońskiego na realizację projektów zaplanowano prawie 100 mln euro z EFRR, a do chwili obecnej zatwierdzono do dofinansowania 64 projekty na łączną kwotę ponad 51 mln euro.

*

Ważne znaczenie odgrywają ponadgminne struktury współpracy międzynarodowej w postaci euroregionów: Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr i Euroregion Pro Europa Viadrina, które prowadzą intensywną współpracę w zakresie infrastruktury, ekologii, komunikacji i zagospodarowania przestrzennego.

*

Umowa twinningowa była szczególnym efektem współpracy z Brandenburgią w okresie przedakcesyjnym. Była to pomoc partnerów województwa lubuskiego w pozyskiwaniu informacji na temat reprezentowania regionu na forum europejskim, a jej wynikiem było przygotowanie Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Województwa Lubuskiego.
*

Ustanowiony w 1994 r. program wspierania współpracy przygranicznej Phare CBC miał na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów przygranicznych. W ramach tego programu zrealizowano projekty na ponad 194 mln euro.
*

Kolejnym programem, którego nadrzędnym celem było wspieranie rozwoju w sferze gospodarczej, społecznej i kulturowej na polsko – brandenburskim pograniczu był Program Interreg III A, w ramach którego zrealizowano szereg inicjatyw na ponad 30 mln euro.

W ramach polityki społecznej podjęte zostały następujące działania:

*

Wymiana szkolna nauczycieli i uczniów, nauki języka sąsiada, poznanie jego kultury i obyczajów
*

Wspierania współpracy w dziedzinach kultury, wymiany informacji, realizacji wspólnych projektów przez instytucje kulturalne
*

Ustalono harmonogram wspólnych przedsięwzięć sportowych
*

Współpracy w dziedzinie polityki rynku pracy
*

Konsultacje na temat aktualnej sytuacji rynku pracy, podejmowanie inicjatyw zatrudnienia przygranicznego, możliwości odbycia stażu pracy.

Powstanie Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą i Collegium Polonicum w Słubicach jest dowodem intensywnej współpracy naukowej na szczeblu międzynarodowym, gdzie społeczność akademicka jest międzynarodowym i otwartym na Europę partnerem. Uczelnie rozszerzają współpracę w różnych dziedzinach i intensyfikują wymianę informacji i dokumentacji naukowo-technicznej, a także ułatwiają dostęp do instytutów naukowo-badawczych, archiwów i bibliotek. Intensywną współpracę zagraniczną prowadzi też Uniwersytet Zielonogórski, który współpracuje z uniwersytetami w Cottbus i w Poczdamie w zakresie wymiany studentów i pracowników naukowych, realizacji wspólnych prac badawczych, projektów, przedsięwzięć naukowych i kulturalnych oraz wymiany międzybibliotecznej. Współpraca realizowana jest w ramach uregulowań formalno-prawnych (umów bilateralnych i międzyrządowych lub w postaci niesformalizowanych przedsięwzięć). Budowanie porozumienia polsko-niemieckiego poprzez promowanie polskich i niemieckich wartości kulturalnych, dobrosąsiedzkich stosunków i przyjaznej współpracy jest celem Centrum Kultury i Języka Niemieckiego, które powstało również z inicjatywy Uniwersytetu Zielonogórskiego w 1997 r.

Aktualnie realizowaną inicjatywą jest idea Pani prof. Gesine Schwan dotycząca utworzenia wspólnego masterskiego kierunku studiów w Viadrina School of Government. Dwie osoby z Polski oraz dwie z Niemiec mają możliwość studiowania w dziedzinie Public Policy. Z ofertą tą zwróciliśmy się do Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Województwo lubuskie bierze aktywny udział w działaniach promocyjnych z partnerami z Brandenburgii, czego przykładem są wspólne wystąpienia na międzynarodowych targach turystycznych m.in. w Berlinie, Wrocławiu i w Poznaniu, organizacja wystaw oraz wydawnictwo dwujęzycznych publikacji turystycznych. Realizacja tych działań odbywa się często przy współpracy Wydziału Promocji, Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie, Centrum Obsługi Inwestora w Zielonej Górze oraz Agencji - ZukunftsAgentur Brandenburg.

Celem intensyfikacji wymiany kulturalnej utworzona została Polsko-Niemiecka Orkiestra Młodzieżowa, prowadzona jest wzmożona kooperacja Filharmonii Zielonogórskiej. Zrealizowano szereg inicjatyw: Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Wschód - Zachód (obecnie Dni Muzyki nad Odrą), Międzynarodowy Festiwal Folkloru w Zielonej Górze. Prowadzona jest ścisła współpraca szkół muzycznych Guben/Gubin, Zielona Góra/Frankfurt nad Odrą oraz Teatru „Piccolo” w Cottbus z Teatrem Lubuskim w Zielonej Górze.

W lutym 2010 r. powstała grupa projektowa ds. współpracy międzynarodowej w obszarze ochrony środowiska, zdrowia i ochrony konsumentów w celu wspierania transgranicznej współpracy pomiędzy Ministerstwem ds. Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumenta Kraju Związkowego Brandenburgia oraz województwami partnerskimi zachodniopomorskim, lubuskim i wielkopolskim.

Województwo lubuskie i land Brandenburgia organizują coroczne spotkania partnerskie, w których uczestniczą przedstawiciele brandenburskich ministerstw i poszczególnych departamentów Urzędu Marszałkowskiego. Na spotkaniach grup roboczych omawiane są bieżące tematy oraz podejmowane są inicjatywy na przyszłość we wszystkich dziedzinach współpracy. Ostatnie takie spotkanie odbyło się w Urzędzie Marszałkowskim w Zielonej Górze 27 i 28 kwietnia.

Województwo lubuskie i niemieccy partnerzy zamierzają wzmocnić współpracę dwustronną. W tym celu regiony planują realizację wielu wspólnych zamierzeń na przyszłość. Kolejnym krokiem na drodze zbliżenia powinna być budowa nowych mostów na Odrze i Nysie, wprowadzenie dogodniejszych połączeń kolejowych oraz ułatwień w dziedzinie edukacji i zatrudnienia.

Zaangażowanie w umacnianiu współpracy polsko – niemieckiej przyczynia się do zbliżenia i lepszego zrozumienia obu narodów na każdej płaszczyźnie. Jest to kolejny etap naszej integracji europejskiej i nasz wspólny cel. Razem budujemy partnerstwo i prowadzimy intensywny dialog w sprawach ważnych dla przyszłości naszego transgranicznego regionu.