Asystenci rodziny wsparają lubuskie rodziny

Wyposażenie gmin w asystentów rodziny przyczynia się do podwyższenia jakości samorządowej polityki prorodzinnej. Wojewoda Lubuski podkreśla, jak istotne znaczenie odgrywa trud pracy z rodzinami, którego podejmują się asystenci na terenie woj. lubuskiego.

Istotą pracy asystenta rodziny jest właściwe rozpoznanie jej potrzeb i problemów, a następnie zaproponowanie stosownych usług i pomocy specjalistów. Asystent pomaga opracować i zrealizować plan pracy z rodziną, udziela wsparcia w poprawie jej sytuacji życiowej, w tym zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego. Rozwiązuje problemy psychologiczne i wychowawcze z dziećmi, jak również wspiera aktywność zawodową dorosłych członków rodziny. Asystenci zobowiązani są także do podejmowania działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin. W praktyce asystent rodziny pomaga rodzinie dotkniętej kryzysem wypracować metody i techniki służące właściwemu wypełnianiu jej funkcji i określonych ról przez każdego z jej członków. Asystentem rodziny może zostać osoba dysponująca wykształceniem wyższym kierunkowym lub wykształceniem wyższym na dowolnym kierunku uzupełnionym odpowiednim szkoleniem i stażem pracy z dziećmi i rodziną. Ustawodawca chcąc zachęcić do tego nowego zawodu osoby posiadające doświadczenie życiowe i chęć niesienia pomocy innym, umożliwił także zatrudnianie absolwentów szkoły średniej. Jednak wówczas, poza wspomnianym stażem pracy, konieczne jest odbycie szkolenia przewidzianego w stosownym rozporządzeniu. Oczywiście pełnienie tak odpowiedzialnej funkcji wymaga stabilnej sytuacji kandydata, mianowicie niepozbawienie władzy rodzicielskiej, wypełnianie ewentualnego obowiązku alimentacyjnego, czy nieskazanie prawomocnym wyrokiem. Asystent rodziny, z uwagi na rozbudowany i wielowymiarowy charakter wykonywanej pracy, zobowiązany jest do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie pracy z dziećmi lub rodziną, głównie poprzez udział w szkoleniach i samokształcenie. Należy podkreślić, że praca w zawodzie asystenta rodziny za względu na ilość i jakość kontaktów z ludźmi może mieć charakter obciążający przede wszystkim jego stan psychiczny. Z związku z tym, poza empatycznością, kreatywnością, umiejętnością współdziałania i odpowiedzialnością, osoba taka powinna wykazywać się odpornością i stabilnością emocjonalną.

Na przestrzeni ponad dwóch lat obowiązywania ustawy o wspieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej można stwierdzić, że lubuskie samorządy chętnie i skutecznie wykorzystują nowe narzędzie ustawy, co skutkuje sukcesywnym wzrostem wskaźnika zatrudnienia asystentów rodziny. Na koniec 2013r. na terenie naszego województwa pod opieką 122 asystentów rodziny znajdowały się 1443 rodziny. To wzrost o 70% liczby osób zatrudnionych na tym stanowisku, a jednocześnie 60% wzrost liczby rodzin korzystających z ich usług w porównaniu do pierwszego roku obowiązywania ustawy. Znaczny odsetek gmin skorzystało z Programów Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, finansujących zatrudnienie asystentów w ciągu trzech pierwszych lat obowiązywania ustawy. Dotacja pokrywała nawet do 100% kwoty 2500 zł, stanowiącej koszty miesięcznego zatrudnienia asystentów rodziny wraz z pochodnymi na etat. Również w 2014 roku wzrosło, w stosunku do poprzedniego roku, zainteresowanie ministerialnym programem – z dotacji na zatrudnienie 109 asystentów rodziny, mających objąć wsparciem nawet 1535 rodzin, skorzystały ogółem 73 gminy.

Warto również dodać, że w woj. lubuskim każdy powiat zatrudnia co najmniej jednego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, którego głównym zadaniem jest opieka nad rodzinami zastępczymi i prowadzącymi rodzinne domy dziecka, jak również pomoc w wypełnianiu przez te podmioty zadań przypisanych pieczy zastępczej. Współpraca z ośrodkami adopcyjnymi, pomoc w opracowywaniu planu pomocy dziecku, czy też udzielanie wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej również wpisują się w jego zakres obowiązków. Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej poza nieskazitelną sytuacją prawną musi dysponować odpowiednimi kwalifikacjami, m.in. wykształceniem wyższym kierunkowym. Za zatrudnienie koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej odpowiada na terenie powiatu organizator rodzinnej pieczy zastępczej, którym najczęściej jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Podobnie jak w przypadku samorządów gminnych, powiaty były adresatami resortowych Programów MPiPS na dofinansowanie realizacji zadania w zakresie zatrudniania koordynatorów. Dotacja pokrywała w poszczególnych latach od 50 do 70% kwoty wskazanej przez ustawodawcę (w latach 2013 i 2014 było to 2500 zł/ miesięcznie na etat). Na koniec 2013 roku na terenie lubuskich powiatów funkcjonowało 31 koordynatorów, pracujących łącznie z niemal 1000 rodzinami zastępczymi/ rodzinnymi domami dziecka.

Zaangażowanie jednostek samorządu terytorialnego we właściwe i rzetelne wykorzystanie możliwości, jakie daje ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ma szansę zaowocować w przyszłości wzmocnieniem stabilności i bezpieczeństwa lubuskich rodzin. Obecnie trwają prace nad dostosowaniem przepisów prawa, będące odpowiedzią na zaobserwowane trudności i potrzeby tego niezwykle wymagającego systemu.