10 lat Lubuskiego w UE

5 dużych programów: ZPORR, LRPO, POIG, POIiŚ i POKL oraz 3 programy transgraniczne INTERREG III A, PWT PL-BB i PWT PL-SN, ponad 7 miliardów złotych zainwestowanych w projekty, realizowane w regionie, co daje blisko 7 tysięcy zł dofinansowania na jednego mieszkańca - to dane dotyczące 10 lat województwa lubuskiego w Unii Europejskiej. - To czas intensywnego rozwoju, zmian cywilizacyjnych, poprawa jakości życia mieszkańców i postrzegania Lubuskiego w Polsce. Uczestnictwo w Unii Europejskiej to sukces nas wszystkich - powiedział wojewoda Jerzy Ostrouch.

Wojewoda Lubuski: dziękuję i gratuluję

Prezentacją spotu promującego 10 lat Polski w Unii Europejskiej rozpoczęła się rządowa kampania dotycząca członkowstwa naszego kraju we wspólnocie europejskiej. - Przez kolejne tygodnie będziemy pokazywać jak zmienił się nasz kraj przez 10 lat, a jest się czym chwalić zaznaczył podczas spotkania z dziennikarzami - premier Donald Tusk. Wojewoda Lubuski Jerzy Ostrouch przyłącza się do tych słów i chce zaprezentować całego województwa. Dziękuje i gratuluje wszystkim zaangażowanym w 10 letni proces poprawy jakości życia w regionie. - To dzięki waszemu doświadczeniu, mądrości, zaangażowaniu i pasji jesteśmy w tym miejscu na mapie i w historii Polski. Wskaźniki, liczby i dane dotyczące inwestowania unijnych środków to tylko statystyka, to co najważniejsze to świadomość Lubuszan, że żyją w zmieniającym się na lepsze regionie, są Europejczykami - powiedział wojewoda Jerzy Ostrouch.

Unijne dofinansowania: rola Wojewody

Rola Wojewody podczas realizowania inwestycji unijnych przez 10 lat zmieniała się. Na początku w ramach ZPORR i INTERREG III A - były to zadania w zakresie zawierania umów o dofinansowanie projektów, finansowania, rozliczania, kontroli i refundacji wydatków ponoszonych przez beneficjentów. Wojewoda odpowiadał także za monitoring realizacji programu w województwie. Obecnie w ramach LRPO, zadania ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego w zakresie certyfikacji prawidłowości poniesienia wydatków w ramach regionalnych programów operacyjnych powierzono wojewodom. Rolą Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji działających w imieniu wojewody jest certyfikowanie środków wydatkowanych w ramach programu operacyjnego, czyli poświadczanie, iż zadeklarowane przez instytucję zarządzającą wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi.

W systemie zarządzania programami Europejskiej Współpracy Transgranicznej Wojewoda Lubuski pełni funkcję Kontrolera 1. stopnia dla Programów Współpracy Transgranicznej: Polska (Województwo Lubuskie) – Brandenburgia i Polska - Saksonia. W szczególności odpowiadając za weryfikację legalności i prawidłowości wydatków zadeklarowanych przez każdego Beneficjenta uczestniczącego w projekcie. Obszary podlegające kontroli to m.in.: zamówienia publiczne, pomoc publiczna, podatek od towarów i usług, prawo pracy/listy płac, podróże służbowe, umowy cywilnoprawne, polityka rachunkowości w kontrolowanych jednostkach/wyodrębniona ewidencja księgowa, ewidencja środków trwałych, trwałość osiągniętych efektów wdrożenia projektów. Proces kontroli 1. stopnia kończy wystawienie certyfikatów/protokołów potwierdzających kwalifikowalność wydatków.

Fundusze UE w latach 2004-2006

Do 2004 roku Polska korzystała z tzw. pomocy przedakcesyjnej, czyli środków finansowych przeznaczonych dla krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej. Po wstąpieniu do Unii w maju 2004 r. mogliśmy wciąż wykorzystywać przyznaną nam pomoc przedakcesyjną, a dodatkowo jako pełnoprawny członek Unii Europejskiej otrzymaliśmy nowe możliwości wsparcia. W latach 2004-2006 po raz pierwszy korzystaliśmy ze środków unijnych na tych samych zasadach co pozostałe państwa członkowskie. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) był największym spośród siedmiu Programów Operacyjnych realizowanych w latach 2004-2006, w ramach Narodowego Planu Rozwoju. Jego głównym celem było tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.

Na realizację ZPORR z łącznej alokacji funduszy strukturalnych dla Polski na lata 2004-2006 przeznaczone zostało 36%, czyli 2,96 mld euro. Województwo lubuskie, na realizację komponentu regionalnego ZPORR, otrzymało z tych środków 2,99%, czyli 82,55 mln euro. Przyznana dla województwa alokacja została wykorzystana w 100%. Wartość alokacji funduszy unijnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca naszego regionu wyniosła około 90 euro.

W województwie lubuskim zadania związane z realizacją Programu zostały powierzone m.in. Lubuskiemu Urzędowi Wojewódzkiemu jako instytucji pośredniczącej w zakresie zawierania umów o dofinansowanie projektów, finansowania, rozliczania, kontroli i refundacji wydatków ponoszonych przez Beneficjentów. Wojewoda odpowiadał także za monitoring realizacji Programu w województwie.

Środki dostępne w ramach Programu przeznaczono na realizację projektów z zakresu ochrony zdrowia, społeczeństwa informacyjnego, infrastruktury drogowej, infrastruktury ochrony środowiska, infrastruktury edukacyjnej i sportowej, rozwoju turystyki i kultury oraz rozwoju przedsiębiorczości. Grupa beneficjentów ZPORR była bardzo szeroka, obejmowała przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego, a także przedsiębiorstwa, placówki oświatowe, placówki ochrony zdrowia, organizacje pozarządowe, kościoły, jednostki naukowo-badawcze.

W całym okresie realizacji ZPORR w województwie lubuskim wdrożono 441 projektów.

Łącznie w wyniku realizacji Programu w województwie lubuskim:

- wybudowano lub zmodernizowano 172,15 km dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich,

- wybudowano lub zmodernizowano 220,27 km kanalizacji sanitarnej,

- zmodernizowano 5 oczyszczalni ścieków,

- wybudowano 32,6 km sieci wodociągowej,

- wybudowano i zmodernizowano 30,5 tys. m2 powierzchni budynków dydaktycznych
i sportowych,

- na terenach poprzemysłowych i powojskowych powstało 15,65 tys. m2 powierzchni usługowej,

- na terenach zrewitalizowanych wyremontowano lub przebudowano 1 ha infrastruktury publicznej,

- zakupiono 27 sztuk specjalistycznej aparatury medycznej,

- 67 jednostek publicznych uzyskało dostęp do bezpiecznego szerokopasmowego Internetu,dotacje na inwestycje otrzymało 81 mikroprzedsiębiorstw,

- wypłacono stypendia 24.372 uczniom i studentom oraz 76 osobom otrzymującym stypendia w ramach Działania 2.6 Regionalne strategie innowacyjne i transfer wiedzy,

- 7.844 osób uczestniczyło w szkoleniach dla dorosłych,

- 2.440 osób skorzystało ze szkoleń i kursów przekwalifikowujących,

- 270 uczniów i studentów skorzystało z praktyk,

- sfinansowano 3 ekspertyzy dotyczące rynku pracy,

- w wyniku realizacji projektu powstało 401 nowych mikroprzedsiębiorstw.

Program INTERREG IIIA 2004 – 2006 POLSKA (Województwo Lubuskie) - BRANDENBURGIA

Program INTERREG III A był jednym z trzech komponentów wydzielonych w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG finansowanej ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), która służyła wspieraniu współpracy przygranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej zarówno na zewnętrznych, jak i wewnętrznych granicach Unii.

Nadrzędnym celem Programu INTERREG III A 2004 – 2006 POLSKA (Województwo Lubuskie) - BRANDENBURGIA było wspieranie zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju w sferze gospodarczej, społecznej i kulturowej na pograniczu lubusko – brandenburskim. Także w tym Programie Wojewoda Lubuski również pełnił funkcję Instytucji Pośredniczącej.

Województwo lubuskie na realizację działań w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III A otrzymało 30 048 271 EUR. Projekty zakontraktowane w ramach IW INTERREG III A zostały w całości rozliczone i wypłacone. W pełni wykorzystano przyznane dla województwa lubuskiego środki.

Wysokość środków wypłaconych przez Instytucję Pośredniczącą (łącznie z Pomocą Techniczną) wyniosła 32.401.351,23 EUR tj. 118.454.039,40 PLN.

Wykorzystanie funduszy strukturalnych w ramach LRPO

Lata 2007-2013 to kolejny okres programowania, w ramach którego Polsce zostało przyznane wsparcie na rozwój poszczególnych regionów i całego kraju, rozwój zasobów ludzkich oraz na zbliżenie poziomu życia ludności w Polsce do standardów europejskich.

W latach 2007-2013 samorządy wojewódzkie otrzymały szerokie kompetencje w zakresie przygotowania i realizacji regionalnych programów operacyjnych (RPO). Na realizację 16 RPO przeznaczono 16,5 mld euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Ogółem na realizację Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego (LRPO) zaangażowanych zostanie 654 mln euro. Na kwotę tę składa się 494 mln euro z EFRR, 87 mln euro krajowego wkładu publicznego. Wartość alokacji funduszy unijnych (EFRR) w przeliczeniu na jednego mieszkańca naszego regionu wynosi około 483 euro.

Głównym celem LRPO jest stworzenie warunków wzrostu konkurencyjności województwa poprzez wykorzystanie regionalnego potencjału endogenicznego oraz przeciwdziałanie marginalizacji zagrożonych obszarów, w tym obszarów wiejskich, przy racjonalnym gospodarowaniu zasobami i dążeniu do zapewnienia większej spójności województwa.

Ogółem w województwie lubuskim w ramach LRPO do końca 2013 roku beneficjenci złożyli 1073 wnioski o dofinansowanie na kwotę blisko 3,5 mld zł, z czego zawarto 900 umów na kwotę 1,8 mld zł, co stanowi 88,34% alokacji dla programu. Wydatki wykazane przez Beneficjentów w złożonych wnioskach o płatność to kwota 1,47 mld zł, co stanowi 71,66% alokacji dla LRPO.

Łącznie w wyniku realizacji Programu w województwie lubuskim:

Biznes

- udostępniono 371,25 ha terenów inwestycyjnych,

- wsparto 272 przedsiębiorstwa (w tym: 142 mikroprzedsiębiorstwa; 85 małych; 45 średnich),

- przedsiębiorcy utworzyli 840,75 miejsc pracy.

Zdrowie

- 164,32 tys. badań wykonano za pomocą sprzętu medycznego zakupionego w wyniku realizacji projektów,

- 11 ośrodków medycznych wyposażono w sprzęt medyczny lub zmodernizowano.

Ochrona środowiska

- zmodernizowano i wybudowano 193,46 km sieci kanalizacyjnej i wodociągowej,

- 865 osób przyłączono do nowej lub zmodernizowanej sieci wodociągowej,

- 16 157 osób przyłączono do nowej lub zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej.

Bezpieczeństwo

- 681 176 osób zabezpieczono przed pożarami lasów i innymi zagrożeniami,

- na 40 ha zagrożonych obszarów podniesiono stopień bezpieczeństwa przeciwpowodziowego,

- wybudowano 4 remizy strażackie.

Infrastruktura drogowa i transport

- zrekonstruowano 109,79 km dróg,

- zrekonstruowano 73,88 km linii kolejowych,

- wybudowano 11,72 km nowych dróg, w tym 5,30 km na obszarach wiejskich.

Edukacja

- 27 389 uczniów/studentów korzysta z dofinansowanych projektów z obszaru edukacji,

- 40 obiektów z obszaru edukacji zmodernizowano, przebudowano lub doposażono.

Społeczeństwo informacyjne

- 326 miejscowości (tzw. białych plam) uzyska dostęp do Internetu,lubuskie6

- 1449 km światłowodu zostanie położonych w ramach projektu „Szerokopasmowe Lubuskie”,

- 261 usług publicznych będzie realizowanych on-line.

Kultura i turystyka

- 17 ha obszarów objęto rewitalizacją,

- 137 397 osób skorzystało ze zmodernizowanej infrastruktury turystyki i kultury, w tym 14 216 turystów zagranicznych;

- zrealizowano 18 projektów mających na celu poprawę atrakcyjności obszarów lub obiektów poprzez ich rewitalizację.

Wykorzystanie funduszy strukturalnych w ramach EWT

Programy Europejskiej Współpracy Transgranicznej dofinansowują projekty wspólnie realizowane przez partnerów po obu stronach granicy, głownie są to projekty infrastrukturalne. Jednak zawsze towarzyszy im szczególny transgraniczny cel wykorzystania, tj. zacieśnianie współpracy polsko – niemieckiej, zarówno na szczeblu społeczności lokalnych, kooperacji samorządów jak i współdziałania w sferze rozwoju podmiotów gospodarczych. Uzupełnieniem potrzeb rozwoju obszarów przygranicznych są projekty tzw. miękkie, które wpływają na rozwój kompetencji instytucji działających na pograniczu (Euroregionów), ale również w ujęciu mikroprojektów zacieśniają lokalne kontakty mieszkańców przygranicznych regionów.

W województwie lubuskim realizowane są dwa programy współpracy transgranicznej:

- Program Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) – Brandenburgia z budżetem 146,47 mln EUR

- Program Współpracy Transgranicznej Polska – Saksonia z budżetem 123,66 mln EUR.

W całym programie brandenburskim realizowanych jest 88 projektów, w 33 projektach Beneficjent Wiodący znajduje się po stronie polskiej natomiast strona polska aktywnie uczestniczy w 68 z łącznej w/w ilości projektów.

W programie saksońskim, który realizowany jest po stronie polskiej w województwie dolnośląskim (podregion jeleniogórsko-wałbrzyski) i województwie lubuskim (podregion zielonogórski) a po stronie niemieckiej w części landu Saksonia umowami objęto 137 projektów, 35 z nich realizowanych jest na terenie województwa lubuskiego.

Sztandarowe zrealizowane w ramach współpracy transgranicznej inwestycje to np. Odra dla turystów – projekt realizowany w szerokim partnerstwie (m.in. Miasta Nowa Sól, Gmin Sulechów, Bytom Odrzański, Krosno Odrzańskie, Kostrzyn Nad Odrą, Frankfurt, Eisenhuttenstadt), którego produktem finalnym oprócz zmodernizowanych marin są dwa statki Zefir i Laguna pływające z sukcesem od zeszłej jesieni po Odrze.

W ramach EWT wsparcie otrzymały także Twierdza Kostrzyn, Amfiteatr w Kostrzynie, Fara Gubińska i szereg mniejszych inwestycji związanych na przykład z zagospodarowaniem nadbrzeża Nysy w Euromieście Gubin/Guben. Powstało Centrum Ratownictwa Medycznego w Witnicy. Oznakowana została linia kolejowa Hoppegarten – Drezdenko. Miasto Słubice wybudowało nowe przedszkole. Powstał Kliniczny Rejestr Raka.

Dzięki funduszom w EWT podniosły się zdecydowanie walory turystycznej naszego regionu, dofinansowanie dla projektów otrzymał zaczynając od południa województwa Park Mużakowski, Goepark w Łęknicy, Pałac w Żaganiu, Park Dworski w Iłowej. Powiat Żarski zrealizował trzy projekty pn. Przygoda z Nysą, których celem było zagospodarowanie terenów nadbrzeżnych przy Nysie.

Na północy skupiliśmy się na budowie ścieżek rowerowych np. na trasie Kostrzyn – Barlinek.

Nie bez znaczenia są też inwestycje w zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w regionie, zakupione zostały wozy strażackie zarówno na północy jak i na południu województwa.